Całodobowa opieka nad osobami niepełnosprawnymi w domowym otoczeniu jest niezwykle wartościowa. Stawiając na ten model wsparcia, zapewniamy osobie niepełnosprawnej komfort, spokój i poczucie bezpieczeństwa, jakie daje znajomość własnych czterech kątów. W ramach tego typu opieki, opiekun zamieszkuje razem z podopiecznym, zapewniając wsparcie przez całą dobę, siedem dni w tygodniu. Ta kompleksowa troska o dobro osoby niepełnosprawnej gwarantuje, że każda jej potrzeba zostanie szybko zauważona i zaspokojona. W trosce o zdrowie i komfort podopiecznych warto podkreślić, że niepełnosprawność obejmuje różnorodne schorzenia wymagające indywidualnego podejścia.
Rodzaje niepełnosprawności
Zanim jednak zanurzymy się głębiej w świat całodobowej opieki domowej nad osobami niepełnosprawnymi, warto poświęcić chwilę, aby zrozumieć, jak różnorodne mogą być potrzeby podopiecznych. Jak wcześniej wspomniano, niepełnosprawność obejmuje wiele schorzeń, od fizycznych po intelektualne, sensoryczne i psychiczne. Aby zapewnić najlepszą możliwą opiekę i wsparcie na co dzień, wymagane jest posiadanie specjalistycznej wiedzy i umiejętności, dotyczącej każdego z typów niepełnosprawności. Oto krótki przewodnik po różnych rodzajach niepełnosprawności, które mogą wpływać na życie i potrzeby Twojego bliskiego.
Niepełnosprawność ruchowa
- porażenie mózgowe,
- dystrofia mięśniowa,
- porażenie,
- amputacja,
- niepełnosprawność kręgosłupa (np. skolioza),
- inne schorzenia układu ruchu.
Objawy
- Trudności w poruszaniu się, niestabilność chodu, brak kontroli nad pewnymi mięśniami, potrzeba korzystania z wózka inwalidzkiego lub kul.
Wymagany zakres opieki
- Dostosowanie otoczenia do potrzeb osoby niepełnosprawnej (np. brak schodów, poręcze), pomoc w codziennych czynnościach, rehabilitacja.
Niepełnosprawność sensoryczna
- niepełnosprawność wzrokowa: w tym ślepota, niedowidzenie,
- niepełnosprawność słuchowa: w tym głuchota, niedosłuch,
- niepełnosprawność dotykowa: zaburzenia związane z czuciem.
Objawy
- Niepełnosprawność wzrokowa: Niewyraźne widzenie, trudności w czytaniu, niezauważanie przeszkód, trudności z wykonywaniem codziennych czynności.
- Niepełnosprawność słuchowa: Problem z rozumieniem mowy, konieczność zwiększenia głośności, brak reakcji na dźwięki.
Wymagany zakres opieki
Używanie specjalistycznego sprzętu (np. aparatu słuchowego, lupy), nauka komunikacji alternatywnej (np. język migowy), dostosowanie otoczenia.
Niepełnosprawność intelektualna (umysłowa)
- lekka niepełnosprawność intelektualna,
- umiarkowana niepełnosprawność intelektualna,
- znaczna niepełnosprawność intelektualna,
- głęboka niepełnosprawność intelektualna.
Objawy
- Trudności w uczeniu się, zrozumieniu złożonych instrukcji, przyswajaniu nowych umiejętności.
Wymagany zakres opieki
- Indywidualne podejście edukacyjne, cierpliwość, konkretna i jasna komunikacja, wykonywanie z podopiecznym zadań wspomagających sprawność intelektualną.
Niepełnosprawność psychiczna
- schizofrenia,
- choroby afektywne dwubiegunowe,
- depresja ciężka,
- inne zaburzenia psychiczne.
Objawy
- Zmienność nastroju, halucynacje, lęki, trudności w koncentracji.
Wymagany zakres opieki
- Monitorowanie przyjmowania leków, wsparcie psychologiczne, stworzenie przyjaznej atmosfery, zrozumienie, gotowość do wysłuchania i udzielenia rad seniorowi.
Niepełnosprawności związane z przewlekłymi chorobami wewnętrznymi
- cukrzyca,
- choroby serca,
- niewydolność nerek,
- astma, przewlekłe choroby płuc,
- i inne.
Objawy
- Zmęczenie, bóle, duszności, częste infekcje.
Wymagany zakres opieki
- Monitorowanie stanu zdrowia, pomoc w przyjmowaniu leków, dostosowanie diety.
Niepełnosprawność komunikacyjna:
- zaburzenia mowy,
- zaburzenia językowe,
- zaburzenia komunikacji niewerbalnej.
Objawy
- Trudności w wymawianiu słów, rozumieniu mowy, komunikowaniu się, wyrażaniu swoich potrzeb.
Wymagany zakres opieki
- Terapia mowy, wprowadzanie języka od podstaw, nauczanie słów, z którymi podopieczny spotyka się na co dzień, nauka komunikacji alternatywnej, cierpliwość.
Niepełnosprawność związana z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD)
Objawy
- Trudności w komunikacji (możliwy jest jej całkowity brak), powtarzające się, auto stymulacyjne zachowania, zawężony obszar zainteresowań.
Wymagany zakres opieki
- Unikanie schematycznych zachowań, indywidualne podejście edukacyjne, wsparcie terapeutyczne, terapia mowy.
Niepełnosprawność ukryta: np. choroby autoimmunologiczne, przewlekłe zmęczenie, niektóre choroby psychiczne.
Objawy
- Współistnienie objawów z różnych kategorii niepełnosprawności.
Wymagany zakres opieki
- Skomplikowana, zazwyczaj wymaga wsparcia z wielu dziedzin.
Niepełnosprawność związana z uczeniem się:
- dysleksja,
- dyskalkulia,
- dysgrafia,
- ADHD (deficyt uwagi spowodowany hiperaktywnością),
Objawy
- Trudności w czytaniu, pisaniu, matematyce, koncentracji, rozumieniu sekwencji poleceń, wykonywaniu zadań wymagających zachowania odpowiedniej kolejności.
Wymagany zakres opieki
- Specjalistyczne wsparcie edukacyjne, dostosowanie materiałów, wykonywanie dużej ilości ćwiczeń lewo półkulowych, cierpliwość.
Niepełnosprawność wielokrotna: osoba z więcej niż jednym rodzajem niepełnosprawności.
To rodzaj niepełnosprawności, który łączy w sobie objawy pozostałych. Można mówić o nim w sytuacji, gdy współistnieją objawy co najmniej dwóch rodzajów niepełnosprawności. Ze względu na mnogość i wzajemne przenikanie się objawów należących do różnych kategorii osoba niepełnosprawna będzie wymagała wieloaspektowej pomocy.
Istnieje także wiele innych rodzajów niepełnosprawności. Na portalu z usługami opiekuńczymi jest wielu opiekunów mających doświadczenie w opiece nad osobami niepełnosprawnymi. Kontakt z nimi umożliwi zweryfikowanie, czy kompetencje opiekuna do osoby starszej odpowiadają wymaganiom, jakie ma niepełnosprawny senior. Pozwoli to na wybranie odpowiedniego opiekuna dla swojego bliskiego.
Historia Pana Heinricha chorującego na depresję
Pan Heinrich przez wiele lat zajmował się konstruowaniem mostów w Dortmundzie. Niestety czasy, kiedy był uznawanym fachowcem pozostały jedynie wspomnieniem. Krótko po przejściu na emeryturę, doświadczył on bolesnej straty — śmierci żony. Było to dla niego ogromne przeżycie. Poczucie opuszczenia i osamotnienia spędzało mu sen z powiek.
Rodzina pana Heinricha nie chciała dłużej patrzeć na jego cierpienie. Wiedzieli, że potrzebuje on wsparcia i towarzystwa, by pokonać depresję. Bliscy zdecydowali się więc na zorganizowanie dla pana Heinricha całodobowej pomocy, która polegała na stałej opiece, pełnionej przez opiekunkę osób starszych i niepełnosprawnych. Z Polski przybyła Pani Ewa, doświadczona opiekunka osób z niepełnosprawnością, aby wspierać Pana Heinricha w codziennych czynnościach. Miała dużo empatii i niezwykłą cierpliwość. Wiedziała, że depresja starszego Pana nie była tylko efektem starzenia się, ale straty, jakiej doświadczył.
Pewnego dnia to właśnie Ewa wpadła na pomysł ożywienia dawnej pasji Pana Heinricha. Zaproponowała, by razem zbudowali model mostu – takiego, jakie projektował w swojej młodości. Początkowo starszy Pan był sceptycznie nastawiony, ale opiekunka ponawiała propozycje, aż do momentu, kiedy senior zdecydował rozpocząć projekt.
Gdy pierwsze elementy modelu zaczęły się łączyć, w Panu Heinrichu zaczęło budzić się coś, co dotychczas było głęboko ukryte. Dłonie, które niegdyś były drżące, teraz z precyzją układały małe kawałki drewna. Oczy, które większość czasu spoglądały w pustkę, teraz świeciły się z radości i determinacji.
Kiedy most został ukończony, Pan Heinrich ze łzami w oczach przytulił Ewę. Wiedział, że to nie tylko most, który został zbudowany, ale most między przeszłością a teraźniejszością, między smutkiem a nadzieją.
Dzięki opiekunce radość wróciła do życia Pana Heinricha. Ten pierwszy projekt modelarski stał się początkiem wielu innych.
Historia pana Heinricha pokazuje, jak ważną misję wypełnia opiekunka osoby starszej. Ten, często niedoceniany, zawód niesie za sobą wiele pożytku dla zdrowia i samopoczucia seniorów, w różnych zakątkach świata.
Cechy, jakie są potrzebne do opieki nad osobą z niepełnosprawnościami;
- Empatia — umiejętność wczuwania się w sytuację drugiej osoby, rozumienia jej uczuć i potrzeb.
- Cierpliwość — opieka nad osobą z niepełnosprawnościami może być czasochłonna i wymagać powtarzania pewnych czynności.
- Komunikatywność
- Umiejętność jasnego i zrozumiałego przekazywania informacji oraz słuchania.
- Zrozumienie — akceptacja i zrozumienie specyfiki niepełnosprawności osoby, którą się opiekuje.
- Odporność na stres — umiejętność radzenia sobie w trudnych sytuacjach bez tracenia spokoju.
- Adaptacyjność — zdolność dostosowywania się do zmieniających się sytuacji i potrzeb podopiecznego.
- Dyscyplina — umiejętność zachowania rutyny i regularności, co może być kluczowe dla niektórych osób z niepełnosprawnościami.
- Umiejętności organizacyjne — planowanie i zarządzanie codziennymi obowiązkami, wyznaczanie priorytetów.
- Fizyczna wytrzymałość — często opieka nad osobą niepełnosprawną wymaga wykonywania czynności fizycznych, takich jak podnoszenie.
- Ustępliwość — zrozumienie, że nie zawsze wie się najlepiej, oraz umiejętność słuchania sugestii i opinii podopiecznego.
- Kształcenie się — chęć do nauki i zdobywania nowych umiejętności, które mogą pomóc w opiece.
- Profesjonalizm — zachowanie odpowiedniego dystansu i etyki w pracy, szanowanie prywatności podopiecznego.
- Współpraca — umiejętność pracy w zespole z innymi specjalistami i rodziną podopiecznego.
- Poczucie humoru — zdolność dostrzegania jasnych stron i wprowadzania lekkości w trudnych sytuacjach.
- Intuicja — umiejętność wyczuwania potrzeb i uczuć podopiecznego, nawet jeśli nie są one wyraźnie komunikowane.
Oczywiście, idealny opiekun to osoba, która łączy wiele z tych cech. Często to właśnie ludzkie cechy, takie jak empatia czy poczucie humoru, czynią kogoś wyjątkowym opiekunem. Dobrze jednak pamiętać, że wszyscy jesteśmy tylko ludźmi i nikt nie jest doskonały. Niemniej jednak chęć do rozwoju i stawania się lepszym, jest wyjątkowo cenną cechą opiekuna.
Zalety opieki domowej
Opieka w miejscu zamieszkania oferuje przede wszystkim komfort i bezpieczeństwo. W tym modelu opieka jest zapewniona w domu osoby niepełnosprawnej, co stanowi podstawę dla zachowania jej codziennych nawyków i rutyn. To nie tylko ułatwia opiekunowi pracę, ale przede wszystkim zapewnia podopiecznemu uczucie stabilizacji. Co więcej, łatwy dostęp do bliskich jest nieocenioną zaletą – rodzina może odwiedzać podopiecznego w dowolnym momencie, co ma kolosalne znaczenie dla jego samopoczucia. Ponadto, znajome środowisko, w którym osoba niepełnosprawna spędziła większość życia, pozwala jej na łatwiejsze przystosowanie się do nowych okoliczności, związanych z koniecznością korzystania z pomocy innych. W takim otoczeniu łatwiej jest budować relacje z opiekunem i otworzyć się na pomoc, którą on oferuje.